01.04.2017
Mi lernis Esperanton pro tio ke mi suferis junaĝe de disleksio, neŭrologia perturbo en la legado. Kiel dek jara knabo mi tre suferis. Mi apenaŭ kapablis legi. En la elementa lernejo mia instruistino min mokis. Mi reagis malbone. Mi decidis saboti la instruistinon. Mi ŝlosis ŝin en necesejo, metis karbopecojn en ŝian monujon kaj alfiksis putriĝantajn fiŝaĵojn sur la motoro de ŝia aŭto.
Post kiam mi estas elpelita de la lernejo, miaj gepatroj trovis por mi emeritan edukistinon. Ŝi estis elmigrinto de Skotlando. Estinte membrino de la Londona Esperanto Klubo ŝi tuj rekonis ke mi estas el tiu minoritato de parolantoj de la angla lingvo kiu ne povas cerbe akcepti la nelogikan elparolon de vortoj kies literumado povas fari ne nur kapdolorojn sed ankaŭ frenezigi infanon.
Ŝi diris ke mi estas nature sentema por fonetika lingvo, kies literoj ĉiam havas la saman sonon. Ŝi diris ke mia fobio kontraŭ anglaj ‘vidajvortoj’, vortojn, kiujn oni nek povas literumi, nek prononci laŭ fonetika maniero estas tute normala por etprocento de homoj, kiuj denaske devas paroli angle. Ŝi gratulis al mi ke mi ŝatis, eĉ sente devis, ĉiam literumi fonetike. Ŝi donis al mi bonbonojn por manĝi, eĉ kuiris kuketojn. Ŝi diris ke mi estas ĉampiono por reformo de la angla lingvo, aŭ tute natura adepto por la lingvo Esperanto.
Ŝi diris ke se mi intensis paroli kaj literumi en la angla mi devas parkerigi la tiel nomatajn ‘vidajvortojn’. Mi tion faris. Iom post iom mi estiĝis bona studento en la lingvoj Angla kaj Esperanto.
Por ke mi amuziĝu dum la parkerigo de anglaj vidajvortoj’ ŝi prezentis al mi materialon kiu similas al la sekva ekzemplo. Estas evidenta afero kial aŭtomata korektilo por literumado en la angla ofte malsukcesas. Efektive, la korektilo suferas de tremoj, fobio, kaj nervozeco same kiel mi sentis kiel infano.
Kiel literumi la anglan vorton ‘potatoe’ ( terpomo )
Se ‘GH’ povas anstataŭigi P kiel en ‘ Hiccough’
Se ‘OUGH’ povas anstataŭigi O kiel en ‘Dough’
Se ‘PHTH’ povas anstataŭigi T kiel en ‘Phthisis’
Se ‘EIGH’ povas anstataŭigi A kiel en ‘Neighbor ‘
Se ‘TTE’ povas anstataŭigi T kiel en ‘Gazette’
Se ‘EAU’ povas anstataŭigi O kiel en ‘Plateau’
Tiam la korekta maniero literumi ‘POTATO’ devus esti:
GHOUGHPHTHEIGHTTEEAU
Alia por mia amuzo estis:
“Dearest creature in creation,
Study English pronunciation.
I will teach you in my verse
Sounds like corpse, corps, horse, and worse.
I will keep you, Suzy, busy,
Make your head with heat grow dizzy.
Tear in eye, your dress will tear.
So shall I! Oh hear my prayer.
Just compare heart, beard, and heard,
Dies and diet, lord and word,
Sword and sward, retain and Britain.
(Mind the latter, how it’s written.)
Now I surely will not plague you
With such words as plaque and argue.
But be careful how you speak:
Say break and steak, but bleak and streak.”
Linguistic humor, The English lesson
We’ll begin with box, and the plural is boxes;
But the plural of ox should be oxen, not oxes.
Then one fowl is goose, but two are called geese,
Yet the plural of moose should never be meese.
You may find a lone mouse or a nest full of mice,
Yet the plural of house is houses, not hice.
If the plural of man is always called men,
Why shouldn’t the plural of pan be called pen?
The cow in the plural may be cows or kine,
But the plural of vow is vows, not vine.
I speak of my foot and show you my feet,
If I give you a boot, would a pair be called beet?
If one is a tooth, and a whole set are teeth,
Why shouldn’t the plural of booth be called beeth?
If the singular is this and the plural is these,
Why shouldn’t the plural of kiss be named kese?
Then one may be that, and three may be those,
Yet the plural of hat would never be hose;
We speak of a brother, and also of brethren,
But though we say mother, we never say methren.
The masculine pronouns are he, his and him,
But imagine the feminine she, shis, and shim!
So our English, I think, you all will agree,
Is the craziest language you ever did see.
I take it you already know
Of tough and bough and cough and dough?
Others may stumble, but not you,
On hiccough, thorough, slough, and through?
Well done! And now you wish, perhaps
To learn of less familiar traps?
Beware of heard, a dreadful word,
That looks like beard and sounds like bird.
And dead; it’s said like bed, not bead;
For goodness sake, don’t call it deed!
Watch out for meat and great and threat;
They rhyme with suite and straight and debt.
A moth is not a moth in mother,
Nor both in bother, broth in brother.
And here is not a match for there,
Or dear and fear for bear and pear.
And then there’s dose and rose and lose,
Just look them up, and goose and choose.
And cork and work and card and ward,
And font and front and word and sword.
And do and go, then thwart and cart.
Come, come, I’ve hardly made a start.
A dreadful language? Why, man alive,
I’d learned to talk it when I was five,
And yet to write it, the more I tried,
I hadn’t learned it at fifty-five!
